ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΝΙΚΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΦΥΣΙΚΗΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

Το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας (Ε.ΘΑ.ΓΕ.ΦΩ) ιδρύθηκε το 1988 στο Τμήμα Γεωλογίας και αποτελεί ένα σημαντικό φορέα έρευνας και μελέτης του θαλάσσιου περιβάλλοντος στον Ελληνικό χώρο. Ο εξειδικευμένος εξοπλισμός του Εργαστηρίου δίνει τη δυνατότητα της λεπτομερούς τηλεπισκοπικής αποτύπωσης του θαλάσσιου πυθμένα, ιδιαίτερα αυτού στην παράκτια ζώνη (έως βάθους νερού 200μ.), στην οποία αναπτύσσεται το μεγαλύτερο μέρος των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο περιβάλλον, με σκοπό (α) την ορθολογική σχεδίαση των επεμβάσεων στην παράκτια ζώνη (θαλάσσια τεχνικά έργα) και (β) στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη ρύπανση και τις άστοχες παρεμβάσεις. Από την ίδρυση του Εργαστηρίου έως σήμερα έχουν εκπονηθεί συνολικά 60 ερευνητικά προγράμματα συνολικής αξίας 2.5*10⁶ €.

Τα ερευνητικά προγράμματα αφορούν έρευνες για:

• την κατασκευή και την συντήρηση (βυθοκόρησης) και την ασφαλή λειτουργία λιμένων,
• την πόντιση υποθαλάσσιων ενεργειακών και τηλεπικοινωνιακών καλωδίων,
• την παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων και του πυθμένα,
• την αποτύπωση και παρακολούθηση (monitoring) των διαφυγών ρευστών από την παράκτια ζώνη (κρατήρες διαφυγής αερίων υδρογονανθράκων).
• την αποτύπωση και την εκτίμηση των κινδύνων από υποθαλάσσιες κατολισθήσεις στην παράκτια ζώνη και από tsunamis.
• την χαρτογράφηση/παρακολούθηση προστατευόμενων θαλάσσιων ειδών όπως η Posidonia oceanica («ποσειδωνίες») και ασβεστιτικά ροδοφύκη («τραγάνες»),
• τον εντοπισμό ιστορικών και σύγχρονων ναυαγίων,
• τον εντοπισμό κινητών (αρχαία ναυάγια) και ακίνητων μαρτυριών (αρχαία λιμάνια και εγκαταστάσεις) της ανθρώπινης δραστηριότητας με σκοπό την προστασία και ανάδειξή τους.

Το Εργαστήριο δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη λογισμικών για την επεξεργασία και ανάλυση θαλασσίων γεωφυσικών δεδομένων. Επιπλέον συμμετείχε και συμμετέχει σε δύο ευρωπαϊκά προγράμματα. Το ASSEM (2001-2005) και το HYPOX (2009-2012). Το πρώτο αφορούσε στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας για την παρακολούθηση θαλασσίων γεωλογικών επικινδυνοτήτων ενώ το δεύτερο αφορά στη μελέτη των ανοξικών συνθηκών στο θαλάσσιο περιβάλλον και τη σχέση τους με τις κλιματικές αλλαγές.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ (Ε.ΘΑ.ΓΕ.ΦΩ)

(α) Θαλάσσια Τηλεπισκόπηση - Γεωφυσικά Όργανα

1. Τοµογράφος πυθµένα υψηλών συχνοτήτων 3.5kHz O.R.E. µε 4 ποµπούς για µικρά και µεσαία βάθη και 9 ποµπούς για µεγάλα βάθη νερού.
2. Τοµογράφος πυθµένα Sparker S.I.G. µέσων συχνοτήτων από 35 έως 1600Hz για µεγάλη διείσδυση.
3. Υδρόφωνα: 1 κανάλι µε 4 κύτταρα, 1 κανάλι µε 8 κύτταρα ,1 κανάλι µε 4, 8 και 12 κύτταρα
4. Σύστηµα λήψης και ενίσχυσης ακουστικών κυµάτων τύπου GEOPULSE και KEMO, και καταγραφικά συστήµατα τύπου E.P.C. 1600, 1650 και E.P.C. - G.S.P. 1032.
5. Ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης (side scan sonar) E.G.&G. Διπλής συχνότητας (100 και 500kHz) µε καλώδιο για 500m βάθος νερού.
6. Κατευθυνόµενο υποβρύχιο όχηµα (R.O.V.), τύπου BENTHOS, µε καλώδιο για 250m βάθος νερού.
7. Θαλάσσιο Μαγνητόµετρο τύπου SeaSPY (Marine Magnetics).

(β) Όργανα Ραδιοεντοπισµού και πλοήγησης

1. ∆ορυφορικό Σύστηµα Προσδιορισµού θέσης (G.P.S.) τύπου Crescent V100 (Hemisphere) με ακρίβεια έως 5μ.

(γ) Δειγματοληπτικές συσκευές

1. Πυρηνολήπτης βαρύτητας και διάφοροι τύποι δειγµατοληπτικών συσκευών.
2. Πλήρης εξοπλισµός για κοκκοµετρική ανάλυση χονδρόκοκκων και λεπτόκοκκων ιζηµάτων.
3. Πλήρης εξοπλισµός για τον προσδιορισµό των γεωτεχνικών ιδιοτήτων των ιζηµάτων του πυθµένα όπως: (i) συσκευή Casagrande, (ii) συσκευή δοκιµής αστράγγιστης διατµητικής αντοχής (vane test), (iii) συσκευή δοκιµής στερεοποίησης και (iv) συσκευή άµεσης διάτµησης (shear box).

(δ) Παράμετροι υδάτινης στήλης

1. Ρευµατογράφοι συνχούς καταγραφής Sensordata (6)
2. Θερµοσαλινόµετρο Ν.Β.Α. για ρηχά νερά και θερµοσαλινόµετρα της OCEAN DATAγια βάθος µέχρι 2000µ.
3. Φιάλες δειγµατοληψίας νερού.
4. Παλιρροιογράφοι Van Essen (5)
5. Οξυγονόµετρο.
6. Σύστηµα καταγραφής µετρήσεων (Data acquisition system) µε δυνατότητα ταυτόχρονης µέτρησης 24 καναλιών βασισµένο σε ηλεκτρονικό υπολογιστή.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ατοµική Απορρόφηση (Atomic Absorption Spectrophotometer) Perkin Elmer 3.100 µε φούρνο γραφίτη και λυχνίες για τον προσδιορισµό 16 στοιχείων (Al, Ca, Mg, Si, Fe, Ti, Cd, Cr, Pb, Zn, Mn, Co, Ni, Cu, Hg, Mo, Ag, Ba). .
2. Πολυπαραµετρικό σύστηµα µέτρησης περιβαλλοντικών θαλάσσιων και λιµναίων παραµέτρων υδάτινης στήλης (θερµοκρασία, αλατότητα, διαλελυµένο οξυγόνο, pH, δυναµικό οξειδοαναγωγής) YSI 600XL. .
3. Πολυπαραµετρικό σύστηµα µέτρησης ωκεανογραφικών-περιβαλλοντικών δεδοµένων (ταχύτητα και διεύθυνση ρευµάτων, θερµοκρασία, αλατότητα, πυκνότητα, διαλελυµένο οξυγόνο, θολερότητα) Aanderaa RCM9 MK II. .
4. Σύστηµα µέτρησης διαλελυµένου µεθανίου Capsum METS

ΦΩΤΟΓΡΑΜΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

1. Φωτογραμμετρικός Σταθμός με λογισμικό Φωτογραμμετρίας – Τηλεπισκόπησης Image Station της Zi-Imaging.