ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ, ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ
(Earth Observation Network for Environmental Planning, Sustainable Development and Crisis Management)
OBSEARTH
Σαμπατακάκης Νικόλαος, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας
Ένα μέλος από κάθε εργαστήριο.
Περιβαλλον – ΕπιστημεΣ Χωρου – Διαστημα
Η καταγραφή και παρακολούθηση των παραμέτρων που σχετίζονται με το περιβάλλον και το κλίμα και την επίδραση που έχουν στην επιφάνεια της γης οι αναπτυξιακές δραστηριότητες αλλά και οι φυσικές καταστροφές. Τα σενάρια εξέλιξης και ο σχεδιασμός αντιμετώπισης των φαινομένων αυτών αποτελούν την κύρια δραστηριότητα των Εργαστηρίων που εμπλέκονται στο Δίκτυο.
Η συμμετοχή της Ελλάδας σε θέματα διαστήματος μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ) ως πλήρες μέλος σηματοδότησε την απαρχή μίας νέας εποχής για τα ερευνητικά και επιστημονικά δεδομένα στην Τηλεπισκόπηση για τη χώρα. Η πολιτική του ΕΟΔ για την «Κατανόηση του Πλανήτη», την «Προστασία του Περιβάλλοντος» και για «Ωφέλιμη Ανάπτυξη» και οι δράσεις GMES της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, αλλά και των Εθνικών Οργανισμών όπως η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας, αποσκοπούν στην αξιοποίηση της τεχνολογίας για την παρατήρηση της Γης με κοινωνικό αντίκτυπο για την προστασία πολιτών και περιβάλλοντος. Οι στόχοι είναι πολυσύνθετοι και απαιτούν τη συνεργασία αρκετών επιστημονικών κλάδων που έως τώρα δρούσαν ανεξάρτητα. Το προτεινόμενο Δίκτυο εναρμονίζεται σε αυτές ακριβώς τις πολιτικές για την ανάπτυξη μίας ευέλικτης δομής από εργαστήρια που έχουν πολυετή και καταξιωμένη εμπειρία σε θέματα δορυφορικών δεδομένων, μορφολογίας του εδάφους και γεωλογίας, θαλάσσιας χαρτογράφησης, πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού και μελέτης της ατμόσφαιρας και προγνωστικά μοντέλα καιρού, επίγειες μετρήσεις GPS και ανάπτυξης αλγορίθμων για επεξεργασία σήματος, εικόνας και σύνθεση πληροφορίας από διαφορετικούς αισθητήρες.
Το φυσικό περιβάλλον αλλάζει συνεχώς και με επιταχυνόμενους ρυθμούς τόσο από την ανθρώπινη παρέμβαση όσο και από φυσικές μεταβολές ή καταστροφές. Πολύ σημαντικά ζητήματα όπως
- η ανεξέλεγκτη αύξηση της αστικής δόμησης
- η καταστροφή των δασών και η αλλαγή χρήσεων γης
- η σταθερότητα των εδαφών
- η αξιοποίηση των υδάτινων πόρων
- η έντονη παρέμβαση στο θαλάσσιο οικοσύστημα
- η ατμοσφαιρική ρύπανση και η αλλαγή του κλίματος
Σκοπός του δικτύου είναι η αξιοποίηση των τεχνολογιών για την παρατήρηση της Γης και της ατμόσφαιράς της από το διάστημα αλλά και από επίγειους σταθμούς σε θέματα περιβάλλοντος, ασφάλειας και ανάπτυξης, ώστε να δημιουργηθεί αφενός μια συνεχώς ενημερωμένη και πλήρης εικόνα των προβλημάτων αλλά και να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό πλαίσιο αντιμετώπισής τους.
Μέσα από το Δίκτυο θα δημιουργηθεί ένας ισχυρός και συνεκτικός ερευνητικός πόλος για την καταγραφή των περιβαλλοντικών, κλιματικών και χωροταξικών προβλημάτων που θα αποβλέπει
- στην υλοποίηση ενιαίας βάσης καταγραφής των προβλημάτων αυτών
- στη δυνατότητα σχεδιασμού προτάσεων διεξόδου από σχετικά προβλήματα και κρίσεις
Είναι γεγονός ότι με την βοήθεια της Τηλεπισκόπησης και των τεχνολογιών του Διαστήματος αλλά και της σύγχρονης Ψηφιακής Τεχνολογίας δίνεται η δυνατότητα για σχεδιασμό και υλοποίηση ολοκληρωμένων υπηρεσιών που θα προάγουν την έρευνα, την εκπαίδευση και επιπλέον θα βαίνει προς όφελος της προστασίας του περιβάλλοντος και του κοινωνικού συνόλου. Η συμπληρωματικότητα των μελών τόσο σε ερευνητικό όσο και σε επίπεδο εξοπλισμού δίνει δυναμικό πλεονέκτημα στην ερευνητική οντότητα και κατ’ επέκταση στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για διεκδίκηση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων μέσω του Framework Program 7 (FP7) στους άξονες της «Ασφάλειας» (Security) και του «Περιβάλλοντος» (Environment) αλλά και επικείμενων Εθνικών Προγραμμάτων (Π.Ε.Π.).
Έμφαση θα δοθεί και στην περαιτέρω στελέχωση του υπάρχοντος ερευνητικού δυναμικού με διεκδίκηση συνεργατικών ερευνητικών προγραμμάτων από Εθνικά προγράμματα. Η εμπειρία που θα αποκτηθεί μέσα από τις δραστηριότητες του Δικτύου θα δώσει τη δυνατότητα για διοργάνωση θερινών σχολείων πάνω στο αντικείμενο συμβάλλοντας ακόμη περισσότερο στην εκπαιδευτική προοπτική.
Με σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία σε επιμέρους αντικείμενα όπως είναι η βιοποικιλότητα, η γεωλογία και μορφολογία του εδάφους και του θαλάσσιου βυθού, η οικιστική ανάπτυξη ο σχεδιασμός και η ανάλυση του χώρου και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η φυσική της ατμόσφαιρας και η παρακολούθηση των κλιματικών αλλαγών, τα δορυφορικά συστήματα εντοπισμού, η ψηφιακή επεξεργασία δορυφορικών εικόνων και η επιτήρηση περιοχών, οι ερευνητικές ομάδες στοχεύουν να αποτελέσει το δίκτυο-σύμβουλο των φορέων της περιοχής Δυτικής Ελλάδας στα θέματα που προαναφέρθηκαν. Είναι σημαντικό να αναφερθεί η διεπιστημονικότητα αλλά και η συμπληρωματικότητα των ερευνητικών ομάδων του δικτύου γεγονός που εγγυάται την πληρότητα στην κάλυψη του αντικειμένου του τίτλου καθώς και την αποτελεσματικότητα στην έγκαιρη διαπίστωση των προβλημάτων και τις άρτιες προτάσεις αντιμετώπισής τους.
Η συγκρότηση του δικτύου στηρίζεται στην ισοδυναμία των μελών του. Το δίκτυο θα συντονίζεται από Συντονιστική Επιτροπή στην οποία θα συμμετέχει ένα μέλος από κάθε ερευνητική ομάδα με διαφορετικό ερευνητικό αντικείμενο. Την λειτουργία της Συντονιστικής Επιτροπής αναλαμβάνει ο Συντονιστής του δικτύου που σε ετήσια βάση θα επιλέγεται από την Επιτροπή. Όλα τα θέματα του δικτύου εξετάζονται στην Επιτροπή.
